Zakon krzyżacki w Prusach i Inflantach. Podziały administracyjne i kościelne w XIII-XVI wieku

Problematyka związana z historią zakonu krzyżackiego i jego państwa w Prusach i Inflantach nadal budzi duże zainteresowanie w Polsce, o czym świadczą licznie pojawiające się na rynku księgarskim i szybko znikające z półek publikacje – zarówno tłumaczenia książek autorów zagranicznych na język polski, jak i prace polskich autorów, wśród których obok specjalistów można znaleźć także historyków amatorów. Niewątpliwie książki ukazujące się w ostatnim dwudziestoleciu przyczyniły się do zmiany tradycyjnego obrazu Krzyżaków, obciążonego negatywnymi stereotypami ukształtowanymi w dużym stopniu w XIX w. Nadal jednak można zauważyć, że sposób postrzegania zakonu krzyżackiego w Polsce, jego wizerunek w środkach masowego przekazu, w publikacjach internetowych, a nawet w podręcznikach szkolnych znacznie odbiega od aktualnego stanu wiedzy naukowej. Winę za niedostateczne i zbyt wolne przenikanie wyników badań historycznych do zainteresowanych czytelników ponoszą w pierwszym rzędzie historycy, którzy zbyt mało uwagi poświęcają popularyzacji wyników swoich badań. Mając świadomość tych zaniedbań, badacze historii zakonu krzyżackiego związani z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu podjęli przed dziesięciu laty inicjatywę (skierowaną głównie do nauczycieli, studentów i uczniów) przygotowania publikacji, które przedstawiałyby podstawowe zagadnienia z dziejów państwa zakonu krzyżackiego w Prusach, ze szczególnym uwzględnieniem jego struktury wewnętrznej oraz organizacji administracji świeckiej i kościelnej. Efektem tego przedsięwzięcia były dwa zbiory esejów bogato ilustrowane mapami i szkicami oraz zbiór tłumaczonych na język polski tekstów źródłowych wydanych przez Towarzystwo Naukowe w Toruniu oraz Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Ponieważ nakłady tych publikacji zostały już wyczerpane, Autorzy, wychodząc naprzeciw projektowi Wydawnictwa Naukowego UMK, podjęlisię przygotowania na bazie trzech wzmiankowanych prac nowej książki, w której uaktualniono stan wiedzy oraz poszerzono pewne fragmenty ze względu na zainteresowania szerszego czytelnika.

Roman Czaja, Andrzej Radzimiński