Ściąganie w szkole jako przejaw nieuczciwości szkolnej

Celem niniejszej pracy było zaprezentowanie problematyki ściągania w szkole ponadgimnazjalnej na gruncie teoretycznym i w oparciu o wyniki dotychczasowych badań nad tą problematyką, jak również przedstawienie rezultatów badań własnych.

Przestawiono szkołę jako podstawowe środowisko rozwoju psychospołecznego ucznia oraz omówiono podstawowe teorie motywacji w edukacji ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji Self Determination Theory, a także rolę czynników percepcyjnych w kontekście zachowań nauczycieli, rodziców (w wymiarze kontroli i wspierania autonomii) oraz relacji w klasie (w wymiarze współpracy i wsparcia oraz rywalizacji). Praca ukazuje również szkołę jako przestrzeń uczenia się zachowań pozanormatywnych, nawiązując do wybranych teorii dewiacji w odniesieniu do zjawiska ściągania, w tym do teorii neutralizacji, a także omawia teoretyczne podstawy problemu ściągania, jego źródła i motywację do ściągania wśród uczniów. Odnosi również ściąganie do kategorii ryzyka oraz moralności.

W niniejszej pracy przedstawiono sześć skonstruowanych na potrzeby badania narzędzi: Kwestionariusz percepcji zachowań rodziców (matki i ojca), nauczyciela, Kwestionariusz percepcji relacji w klasie, Kwestionariusz motywacji do nauki, „Sprawdziany” oraz „Normy”, które zostały sprawdzone pod względem psychometrycznym na dużej próbie. Zastosowanie analizy czynnikowej pozwoliło na określenie składowych skal. Narzędzia diagnostyczne mogą być wykorzystywane do badań o tematyce edukacyjnej.

Podjęto próbę opisu i usystematyzowania zjawiska ściągania i nieuczciwości szkolnej oraz związanych z nim doświadczeń w percepcji uczniów, a także zaprezentowania roli motywacji do nauki, oraz percepcji zachowań otoczenia w ściąganiu ujętym w ramach trzech czynników - jako ściąganie sprawcze, pomoc w ściąganiu oraz niechęć do pomocy w ściąganiu. Wyniki badań odniesiono do praktyki edukacyjnej.