Abacus – od Richarda fitz Nigela do Jana Falewicza

Jest to już trzecia publikacja Wydawnictwa Naukowego UMK z serii Abacus poświęcona zagadnieniom historii rachunkowości. Poprzednie nosiły podtytuły Od źródeł rachunkowości po współczesność (Toruń 2014) oraz Od instruktarzy gospodarczych po współczesne podręczniki rachunkowości (Toruń 2016). Tym razem podtytuł brzmi Od Richarda fitz Nigela do Jana Falewicza i jest to kontynuacja wątków rozpoczętych w wydaniach wcześniejszych. Zawarte w książce analizy klamrą spinają tytułowi autorzy. Dzieli ich i miejsce pochodzenia, i czas, w którym żyli, i status społeczny. Richard fitz Nigel urodził się ok. 1130 r. w Anglii […] Jan Falewicz urodził się w 1890 r. w Wilnie […] Pierwszy historykom badającym gospodarkę średniowiecza i prawnikom znany jest z jednego dzieła – Dialogus de Scaccario, napisanego w Winchesterze w 1178 r. […] Drugi jest autorem kilkunastu publikacji, w tym najważniejszej spośród nich – Rentowność, gospodarność, koszty. Przyczynek do teorii mikroekonomii (Warszawa 1963). […] O Nigelu pisze Sławomir Sojak, a o Falewiczu Edward Nowak. […]

Następnie autorzy monografii robią duży przeskok w czasie i przestrzeni, ze średniowiecznej Anglii przenosząc się do Polski pod zaborami, do przełomu XIX i XX w. Zwracają uwagę na ponowną edycję powstałych ponad 100 lat temu książek traktujących rachunkowość jako naukę. Juliusz Au w pracy Nauka rachunkowości dla potrzeb gospodarstwa zastosowanej prezentował teoretyczne podstawy rachunkowości dla gospodarstw wiejskich, a Paweł Ciompa w książce Zarys ekonometrii i teorii buchalterii – oryginalną koncepcję wyjaśnienia funkcjonowania kont księgowych i podwójnego zapisu. Obie były pierwotnie wydane we Lwowie, pierwsza w 1889 r., druga – w 1910 r. […]

W przywoływanym już Abacusie z 2016 r. zajmowaliśmy się głównie podręcznikami rachunkowości z XIX w. oraz z drugiej połowy XX w. Tym razem gros analiz dotyczy materiałów dydaktycznych z okresu międzywojennego.

Ze Wstępu